Oι γονείς χωρίζουν: “Αν θέλετε να προστατέψετε το παιδί, σκεφθείτε πώς θα κατορθώσετε ο χωρισμός να γίνει με ειρηνικό τρόπο”
Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο
Η Νάντια είναι πολιτικός μηχανικός, 37 ετών, μητέρα ενός αγοριού 26 μηνών.
Ζήτησε τη βοήθειά μου, γιατί, όπως λέει, βρίσκεται σ’ ένα κομβικό σημείο της ζωής της. Νιώθει ότι η σχέση με τον σύζυγό της έχει τελειώσει. Δεν υπάρχει καμία επικοινωνία και δεν μπορεί να συνεχίσει να ζει μαζί του. Με το παραμικρό ξεσπούν καβγάδες και ο ένας κατηγορεί τον άλλο. Αναρωτιέται αν είναι καλύτερα να ζει το παιδί σ’ αυτό το περιβάλλον που είναι γεμάτο θυμό, ένταση, μίσος πολλές φορές, ή να χωρίσει. Την απασχολεί όμως ο μικρός της Μάνος: «Πώς θα αντιδράσει στον χωρισμό;». Νιώθει απογοήτευση για τις επιλογές της, ανασφάλεια για το μέλλον και ενοχές για το παιδί της. Με τον σύζυγό της έχουν κάνει πολλές συζητήσεις. Ο ίδιος δεν θέλει να χωρίσουν, ωστόσο δεν δέχεται να κάνει κάτι για να βοηθηθούν. Του πρότεινε να πάνε σε ψυχολόγο, εκείνος όμως θεωρεί ότι μπορούν μόνοι τους να ξεπεράσουν τα προβλήματα. Η σχέση δεν προχωρά και η συμβίωση έχει γίνει αφόρητη. Η Νάντια δεν αντέχει άλλο να ζει σε ένα εχθρικό, ψυχρό και πνιγηρό περιβάλλον. Από την άλλη, προβληματίζεται αν η ηλικία του Μάνου είναι κατάλληλη για να δεχτεί αυτή την απόφαση ή πρέπει να περιμένει λίγο για χάρη του, σε βάρος φυσικά της δικής της ισορροπίας, καθώς ανησυχεί μήπως το παιδί της αποκτήσει προβλήματα, αφού συνεχώς ακούει ότι τα παιδιά των χωρισμένων γονιών είναι προβληματικά.
Οι προβληματισμοί της Νάντιας αφορούν πολλές οικογένειες.
Η Νάντια γνωρίζει ότι το διαζύγιο αποτελεί μια τραυματική εμπειρία για όλη την οικογένεια και κυρίως για τα παιδιά. Γι’ αυτό άλλωστε αναρωτιέται αν είναι κατάλληλη η ηλικία του Μάνου. Από την άλλη, έχει καταλάβει ότι, αν οι γονείς παραμένουν σε μια συγκρουσιακή σχέση μόνο και μόνο για να είναι κοντά στο παιδί, αυτό το βλάπτει τελικά σε πολλά επίπεδα.
Χρόνια ακούμε ότι τα παιδιά των χωρισμένων γονιών γίνονται προβληματικά. Κάθε αρνητική συμπεριφορά ενός παιδιού αποδίδεται στον χωρισμό των γονιών.
Αυτό δεν ισχύει όταν οι γονείς είναι κοντά στα παιδιά τους. Αναμφίβολα, κάθε παιδί επηρεάζεται συναισθηματικά από τη ρήξη των γονιών. Ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά του, όμως, διαθέτει μηχανισμούς άμυνας και τη δυνατότητα να επεξεργαστεί το γεγονός, αλλά και να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση.
Αυτό που τονίζω πάντα στους ανήσυχους γονείς είναι: «Αν θέλετε να προστατέψετε το παιδί σας, σκεφθείτε πώς θα κατορθώσετε ο χωρισμός να γίνει με ειρηνικό τρόπο και πώς, όσο είναι δυνατό, θα το κρατήσετε μακριά από ενδεχόμενες συγκρούσεις».
Στο ερώτημα «Πότε είναι καλύτερο για τα παιδιά να χωρίσω;» μου είναι ιδιαίτερα δύσκολο να προσδιορίσω κάποια ηλικία που να θεωρείται κατάλληλη για το διαζύγιο. Μην ξεχνάτε ότι μιλάμε για τα παιδιά μας και για τον ψυχισμό τους. Σε όποια ηλικία και να βρίσκονται, δυσκολεύονται να αποδεχθούν ότι θα ζουν μόνο με τον ένα γονιό τους και απλώς θα βλέπουν κάποιες φορές τον άλλο.
Σε μια τόσο σοβαρή απόφαση καλό είναι να λάβετε υπόψη σας:
Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή και για σας, πότε δηλαδή θα είστε εσείς έτοιμος/η για τον χωρισμό.
Τη συναισθηματική παραμέληση στην οποία συχνά υποβάλλονται τα παιδιά όσο διάστημα εσείς είστε βυθισμένοι στα προβλήματα της συζυγικής σας σχέσης.
Γενικά, όσα προηγούνται του διαζυγίου μπορεί να τα πληγώσουν εξαιρετικά βαθιά. Μερικές φορές μάλιστα, το διαζύγιο τραυματίζει το παιδί λιγότερο από τη βιαιότητα ή την ψυχρότητα που επικρατεί μέσα στην «πλήρη» οικογένειά του.
Τις οικονομικές συγκυρίες, δεδομένου ότι το διαζύγιο έχει υπολογίσιμες οικονομικές συνέπειες τόσο για εκείνον που αποχωρεί όσο και για εκείνον που μένει με το παιδί. Το οικονομικό ζήτημα φαντάζει δυσεπίλυτο τα χρόνια που διανύουμε δεδομένης της σοβαρής οικονομικής δυσπραγίας και της αυξημένης ανεργίας που πλήττει ένα μεγάλο μέρος των οικογενειών. Το εισόδημα της μονογονεϊκής οικογένειας συνήθως μειώνεται σε ποσοστό από 30% έως 70% και αυτό δημιουργεί τριβές και διαμάχες που δυστυχώς προκαλούν δυσάρεστες στιγμές ακόμα και όταν πια η οικογένεια έχει διαλυθεί.
Ένας γενικός κανόνας για σας και τα παιδιά σας είναι επίσης ο χωρισμός να μην συμπέσει χρονικά με κάποιο άλλο σοβαρό γεγονός στη ζωή σας ή στη ζωή των παιδιών σας, ή με κάποια άλλη μεγάλη αλλαγή, όπως για παράδειγμα η περίπτωση κατά την οποία το παιδί αλλάζει σχολείο ή εκπαιδευτική βαθμίδα (π.χ. πηγαίνει από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό ή από το δημοτικό στο γυμνάσιο ή ετοιμάζεται για το πανεπιστήμιο) ή η περίπτωση να έχει συμβεί κάποιο δυσάρεστο γεγονός στην οικογένεια (π.χ. θάνατος στενού συγγενή ή κάποια μεγάλη περιπέτεια υγείας).
Σε παρόμοιες περιπτώσεις απαιτείται προσοχή. Ίσως χρειαστεί να αναβάλλετε για κάποιο μικρό διάστημα το διαζύγιο.
